Elke ondernemingsraad heeft het weleens geprobeerd: een missie en een visie geformuleerd, speerpunten bedacht en vervolgens een werkplan gemaakt. Alleen, kom je dan ook tot uitvoering daarvan? En is de missie een ooit bij de training bedacht riedeltje of een echt geïnternaliseerd verhaal dat echt leidend is voor het handelen van de OR? Tijdens het jaarlijkse OR-KompAS van 16 april in Villa Jongerius in Utrecht verzorgde MEDE/sl-Impact daarover een workshop.
Natuurlijk weten de meesten het wel: eerst is een missie nodig, dan formuleer je de visie, hieruit komen speerpunten of doelen uit voort en dan maak je een plan om die te bereiken. De praktijk is echt weerbarstiger. Dat komt ook omdat de relatie tussen de trits MVDS niet altijd helder is.
Heel veel mensen hoor je “missie&visie” zeggen alsof het één ding is. Niets is minder waar. De missie verwoordt wie je bent als OR, wat jouw (gewenste) positie is in de organisatie, hoe je je verhoudt tot je omgeving, welke waarden je drijven in jouw handelen. De missie moet echt leidend zijn voor je handelen, voor je werkwijze. Een belangrijke toets is dan ook: geeft de missie ons echt richting voor ons handelen? Als de missie een soort in algemene bewoordingen herhaling is van artikel 2 van de WOR, weet je dat de missie onvoldoende aansluit bij de eigen organisatie.
Voorbeeld 1:
De ondernemingsraad is ingesteld als vertegenwoordiger van alle medewerkers.
De ondernemingsraad weegt organisatie- en personele belangen en streeft naar evenwicht daartussen.
De ondernemingsraad handelt conform de WOR.
Voorbeeld 2:
De ondernemingsraad is de verbinder van diversiteit aan geluiden en belangen.
De ondernemingsraad praat met iedereen in de organisatie met open vizier.
De ondernemingsraad neemt positie in op basis van een agenda die in samenspraak met de medewerkers én management wordt opgesteld.
De visie betekent letterlijk je kijk op de ‘wereld’, in dit geval de omgeving van de organisatie en de organisatie zelf en wat dit betekent. Je benoemt thema’s die voor de komende periode essentieel zijn voor de organisatie. Deze thema’s noemen we een speerpunt. Deze speerpunten analyseer je als ondernemingsraad met een paar hulpvragen. Een goed methode daarvoor is de mindmap. Je missie kan richting geven aan hoe je als ondernemingsraad tot die visie en speerpunten komt. De ondernemingsraad uit voorbeeld 1 zal die mogelijk vooral zelf samenstellen, die uit voorbeeld 2 zal een methode ontwikkelen om die visie en speerpunten in samenspraak met medewerkers te kiezen en uit te werken.
Op basis van de analyse in de mindmap formuleer je per speerpunten een of meerdere doelen, zo mogelijk meetbaar, maar in elk geval merkbaar. Ik geef hier een voorbeeld van een speerpunt en een doel.
Speerpunt: duurzame inzetbaarheid
Doel: van elke medewerker zijn de talenten in kaart gebracht en is voor hem/haar een inzetbaarheidsplan gemaakt met een perspectief van ten minste 3 jaar.
De strategie geeft aan hoe je de doelen realiseert. Ook bij de strategiekeuze is de missie leidend. Werk je strikt volgens de WOR (voorbeeld 1), dan kom je mogelijk met een initiatiefvoorstel. Werk je meer in dialoog en in co-creatie (voorbeeld 2), dan zul je als ondernemingsraad draagvlak en inhoudelijke richting ontwikkelen door gesprekken te organiseren en te voeren. De missie geeft immers aan hoe je je als ondernemingsraad positioneert.
Een lekker praktische methode om die strategie uit te werken, is de mijlpalenplanmethode. Dit is een vereenvoudigde vorm van projectmatig denken en werken. Het is een creatief proces dat leidt tot een overzichtelijk en goed te volgen pad om het doel in zicht te houden en op koers te blijven. Het pad kan altijd worden aangepast, maar de denkrichting in de aanpak blijft leidend. Tijdens de workshop hebben kleinere groepjes geoefend met het maken van een mijlpalenplan over bovenstaand doel over duurzame inzetbaarheid. De deelnemers vonden het een inspirerende methode om relatief snel tot een plan te komen.